Excursie

Donderdag 10 mei 2012

Vanmiddag gaan we weg voor een excursie, inclusief diner. En dat allemaal voor vijftig euro. Ditmaal wel per persoon en niet voor ons tweetjes samen. De ochtend verloopt heel normaal en ik ga weer naar de supermarkt voor een brood, verzorg het ontbijt en doe een wasje. Tineke gaat hardlopen, een half uur langs de kust op en neer, waarna we nog even Potamos veilig gaan maken.

Geld pinnen voor de boottickets, en de excursie. We dwalen wat door het dorp. Er hangen bijna overal wandschilden aan de muren, waarop naam en eventueel het beroep van de bewoner staat. Langs de straat eten we een tosti (met kaas) en een clubsandwich. Niet alleen de ‘Club’ wordt met patat afgeleverd, maar ook de tosti dat eerder de  naam baguette mag dragen. Natuurlijk drink Tineke er verse jus d’orange bij en ik krijg verse citroen, onder suiker. De serveerster trekt er een zuur gezicht bij. Ook dit is genieten.

We gaan terug naar Agia Pelagia en frissen ons op voor de rest van de dag. Achter het huis wordt gewerkt aan de elektriciteitskabels. Om ongeveer half drie stopt de bus bij café Retezlo op de hoek. Het café naast het ezelsbruggetje. Het is een klein busje, waar maximaal achttien personen in kunnen. Met George, de Engelse autoverhuurder, als begeleider, zeg maar rustig gids. En Milas als zijn en onze chauffeur.

De tocht gaat eerst naar Aroniadika, waar twee vrouwen die in Avlemonas verblijven, aan het gezelschap worden toegevoegd. Daarna zakken we af naar Moni Agia Elessis. De cellen zijn alleen tijdens de Dekapentismou in gebruik, de tijd voor Maria Hemelvaart, dat ook in Griekenland wordt gevierd. Het klooster, op een berg is vernoemd naar Elessa, dochter van een officier uit de Peloponnesos, een heiden. Zij is in 375 naar Kythira gekomen om in alle rust haar geloof te kunnen belijden. Haar vader weet haar te vinden en wil haar mee terug naar huis nemen waar zij moet trouwen met een (heidense) man.

Zij weigert en verbergt zich in een kleine kloof. Ook daar weet haar vader haar te vinden en hij onthoofd haar. Ter ere van haar hebben Christenen het klooster gesticht.

Een oude papas houdt toezicht. Hij heeft WO II nog meegemaakt en geeft aan dat hij trots is dat hij heeft gevochten tegen Duitsers, Oostenrijkers en Italianen, De manier waarop hij die woorden uitspuwt zijn veelzeggend.

Hierna zakken we weer af en gaan naar het byzantijnse kerkje van Agias Demetrios. Het bijzondere aan deze kerk is dat het er eigenlijk vier zijn, met een ingang. Op Naxos heb je nog een kerk, die uit drie kerken bestaat. De kerken zijn behalve aan Demetrios, ook gewijd aan Nikolaos, Vassilis en Maria. In het kerkje bevinden zich nog prachtige fresco’s, die bewaard zijn gebleven door het juiste klimaat in het kerkje en de geringe verlichting. Georg legt uit dat bij de oudste fresco’s de gezichten veel ronder zijn dan bij latere. De fresco’s zijn overigens wel jaren misschien zelfs wel eeuwen afgedekt geweest met een saus die door zeer zorgvuldig pellen, schoonmaken, is verwijderd.

Onderweg naar Kato Livado rijden we langs een van de vier nog werkende olijfpersen op Kythira. Ooit waren het er nog dertig. Maar het afnemen van olijfbomen en de verbeterde efficiëntie hebben geleid tot vermindering van het aantal persen. In Kato Livado gaan we op bezoek Roussos Keramiek, of op zijn Hollands gezegd, de pottenbakker van het dorp. Voor iedereen staat er een stukje gebak klaar en een glaasje met tsipouro of een lokaal drankje. Tineke schenkt zichzelf water in.

Een bezoek aan Hora kan niet uitblijven en dan met name de Kastro, die al vijfhonderd jaar bestaat. Hora werd na de vernietiging in 1537 van Agios Dimitrios het politieke en strategische centrum van de stad. Veel van de nog aanwezige gebouwen zoals het cellenblok, de kruitopslag en de kerk van Myrtidiotissa dateren uit de zestiende eeuw.

Ook het Venetiaanse waterstelsel komt uit die tijd. Water was een belangrijk element. Vroeger hoefden omsingelaars van een burcht gewoon maar te wachten tot de watervoorziening op was, waarna zij de burcht zonder slag of stoot konden innemen. De reservoirs hier zorgden ervoor dat de Grieken, Kythorianen het lang konden uitzingen. Binnen de burcht was er ruimte voor een kazerne en huizen voor met name de rijkeren. Buiten de muren werden kerkjes gebouwd, die als toevluchtsoord dienden. Maar zoals altijd is iedere burcht inneembaar en achtereenvolgens hebben Venetianen (1715), Turken (tot 1718), weer Venetianen (tot 1797), Fransen (tot 1798), Russische Turken (Toto 1800), Fransen (tot 109) en Engelsen (totot 1864) er geregeerd. En in WO II hebben Duitsers en Italianen het fort bezet.

De tijd die we nog hebben om Hora zelfstandig te bekijken, lijkt misschien lang, maar is het absoluut niet. Ik ben toe aan een plaspauze, maar tijd om een café binnen te stappen voor een drankje is er niet meer. Het reisbureau werkt niet mee. Waar is de Griekse vriendelijkheid? Die vind ik uiteindelijk bij een boom. Snelle lopers hebben nog wat inkopen kunnen doen en twee langzame tantes arriveren te laat en worden door George gemaand door te lopen, omdat de bus op hen wacht.

Die bus brengt ons naar Tsikalaria, naar de wijnmakerij van Manoulas. Ook hier weer George weer een knap verhaal te brengen. Hij legt uit hoe de druiven worden geplet en het proces van wijn maken verloopt. Uiteraard kent ook hij het geheim niet van de familie. Er worden hier drie soorten wijnen gemaakt, wit, rood en een rosé, die deels een mengeling is van de eerdere twee. Eikenhouten vaten uit Frankrijk worden gebruikt voor de opslag en na een aantal jaren moeten die vaten worden vervangen, omdat geur en kleur in het hout doordringen Bij het bezoek hoort proeven en kopen. Ik proef dapper mee, vind de rode wijn het smaakvolst en kies voor de likeur die ook hier wordt gemaakt. Geen twijfel mogelijk.

Door dat proeven zijn de tongen losser geworden en wordt het een vrolijke boel. We verlaten Tsikalaria en gaan naar Livado waar we bij Rena’s een uitstekende maaltijd krijgen voorgeschoteld. Met tzatziki, fava, xoriatiki, een gehakt in lof gewikkeld, moussaka en ook nog een toetje. Op tafel staan wijnkaraffen met witte en rode wijn. Vooral de witte is zeer geliefd en  wordt regelmatig aangevuld. Tineke hoef de moussaka niet en wordt meegetroond naar de keuken om iets anders uit te zoeken. Zij heeft niet zo’n grote maag en komt zonder ander gerecht terug.

Aan het eind van de maaltijd nemen we afscheid van de Avlemonas-vrouwen en worden door Milas, die slechts een deel van het diner heeft meegemaakt en liever buiten staat te roken, veilig weer afgeleverd aan de weg.