Pythagoras

Zaterdag 17 mei 2008
Het is zaterdag. Voor twee dagen brood halen, ontbijten, pakken en op pad het vaste ritueel. Bij het uitrijden van Kokkári stuur ik Tineke naar rechts, terwijl we uiteraard de andere kant op moeten. Het is nog steeds lastig: rechts en links, hooi en strooi.
Na het keren tuffen we over de inmiddels al bekende weg langs Vathi en Pythagório en door Chóra heen. Langzaam laten we laagvlakte van Chóras achter ons en bij het naderen van Koumaradéi zie ik de Moni Megális Panagias al tegen de flanken van de heuvels liggen.

Stom, ben ik toch nog een T-shirt met mouw vergeten mee te nemen, terwijl ik weet dat de schouders bedekt moeten zijn bij een bezoek aan een klooster. We slaan desondanks de weg naar Myli in en betreden dit prachtige klooster, dat in 1586 is gesticht door de monniken Neílo en Dionísio op (vermoedelijk) de fundamenten van een ander al vergaan heiligdom.Het bezoeken van dit klooster, dat temidden van prachtige veelkleurige veldbloemen staat is enige tijd nauwelijks mogelijk geweest en alleen via een toevallig treffen met de pastoor van Koumaradéi konden mensen het bezoeken. Sinds enige tijd is dit ‘klooster van de vijf huizen’ weer bewoond en met een omslagdoek van Tineke om mijn schouders wandel ik rustig door de poort.
De huidige kloosterlingen zijn redelijk jong en soms ietwat jachtig.Tineke geniet van de ‘zware’ muziek die eerst vanuit het winkeltje klinkt en later wordt overgenomen door een cd-speler die in de byzantijnse kerk staat opgesteld.De in goudverf gedoopte ikonostase is versierd met houtsnijwerk met veel afbeeldingen van vogels en bloemen, terwijl de muurschilderingen dezelfde volgorde hebben als die in de kloosters op de Heilige Berg. Aan het plafond van de kerk hangen ontzettend veel kroonluchters, er is bijna geen plaatsje meer vrij.
Voor de toenmalige aartsbisschop Kyrillos was het klooster een prachtige schuilplek ten tijde van de opstand in 1821 tegen Turkije. Samos vervulde een grote rol in deze opstand. De aartsbisschop vergaderde hier veelvuldig met Lycurgus Logothetis, Stamatis Georiades en Konstantis Lachanis.Vanuit dit klooster werden plannen gesmeed en vanuit Samos werden heel wat verrassingsaanvallen op de Turkse kust gepleegd. Pas in 1912 verdwenen de laatste Turken van het eiland.
Genoeg kerk voor vandaag, terug naar Koumaradéi. Tineke zet haar Moppie op het terrein van een bedrijfspand.Het is een fabriekje waar olijven worden verwerkt. Eind februari, begin maart is dat doorgaans afgelopen en er zijn geen activiteiten meer te bespeuren. Dat weet ik op dat moment nog niet, vind het geen ideale plek, maar het blijkt een stuk slimmer dan het officiële parkeerterrein. Maar daarover zo meteen.Ons bezoek aan het winkeltje van Eva Eleftheriou valt tegen. Hier staat het oudste weefgetouw van Samos, maar dat is bedolven onder een lading tapijten een kleedjes, die er in allerlei maten te verkrijgen zijn. Een verwijzing naar Soufli, waar we ooit vanuit Alexandropouli zijn geweest, maakt veel helder. Eva zal ongetwijfeld ook zelf wel iets maken, maar een groot gedeelte van de producten in haar winkel komt uit Thracië.
De aardewerkwinkel en werkplaats van Hydria zijn dicht, die van Klironómos is open. Hier koopt Tineke een schildje voor aan de pergola en een masker voor haar verzameling. Aan het eind van het dorp bij Georgia Klirinómou vult Tineke haar Griekse kruiden aan en koopt ook nog enkele zakjes met theeblaadjes.
De parkeerplaats is ondertussen gebarricadeerd door twee bussen met dagjesmensen, die op de winkeltjes zijn losgelaten. Een oude man steekt zijn voertuig met moeite tussen de twee bussen uit, waarna de achterste buschauffeur optrekt en ons insluit.We wachten gelaten, sigá sigá. Toch is ook deze Griek de beroerdste niet en als hij merkt dat wij weg willen, maakt de man ruimte. En nadat wij zijn weggereden propt hij zijn voertuig op de plaats waar eerder de twee auto’s stonden. Een knap staaltje stuurmanskunst.
De plaatselijke politie is ook wakker. Een agent heeft enige tijd– kennelijk op versterking - voor een oude woning gewacht en gaat nu samen met zijn maatje naar binnen. Vanaf de overkant, bij de winkeltjes, wordt alles nauwgezet in de gaten gehouden. We wachten de afloop niet af en rijden terug naar Pythagório en parkeren aan de westkant van het dorp.De toegang naar de haven is een rotzooitje. De straat is opgebroken en ogenschijnlijk gebeurt er hier al dagen helemaal niets. Alleen taxi’s mogen momenteel deze straat in, maar ook de vrachtwagens die de taveernes aan de haven bevoorraden rijden door, evenals een tankwagen met brandstof voor de boten.
In de haven liggen diverse luxe zeiljachten, maar echte patserboten zijn er nauwelijks. Die slaan kennelijk dit gedeelte van de Aegeïschezee over.Aan de ene buitenkant van de haven liggen enkele vissersboten, terwijl de andere kant wordt gebruikt voor het opknappen van scheepjes.
Aan de haven staat een gedenkteken voor Pythagoras, zoon van Minisarchos en Pythaida.Dit fraaie standbeeld is in 1989 gemaakt door Nikolaos Ikaros. Pythagoras was niet alleen een van de belangrijkste wiskundigen uit de oudheid, maar is tevens belangrijk geweest voor de muziek en filosofie. De jonge Pythagoras kreeg les van diverse geleerden zoals de filosoof Ferekydes van Lesvos, Ermondamantas van Samos en Thamos en Anaximandros uit Milito. Op het Egyptische hof van farao Amasis werd hij ingewijd in de Egyptische mysteriën, onder andere door de hoge geestelijke Mefis. In Babylon werd hij gevangen gehouden door de Perzen en leerde ondertussen veel van de Perzische wijsgeren en magiërs.
Als geen ander wist Pythagoras verbanden met getallen te leggen; in de muziek en in de filosofie. Volgens hem zijn getallen het begin van de levende wezens. Hij noemde het heelal kosmos, wegens de harmonie de er heerst. Behalve de bekende stelling van Pythagoras, is hij verantwoordelijk voor de tafels van vermenigvuldiging. Menig scholier zal – zonder het geweten te hebben - op hem hebben gemopperd bij het opdreunen van de rijtjes.
Na de - deels gedwongen - omzwervingen keerde Pythagoras terug op Samos. Met Polykratis kon hij echter niet meer door een deur en die dwong hem het eiland te verlaten. Pythagoras verdween naar Italië en richtte in Kroton een school op, die als eerste universiteit van de wereld wordt beschouwd.
Vlakbij het standbeeld voor Pythagoras wordt gewerkt aan de ombouw voor een gedenkteken voor de gevallenen.Steentje voor steentje wordt afzonderlijk op maat gemaakt. Een flink karwei. Bij restaurant Pytagórion eet Tineke een broodje gyros en kies ik voor Gemista (gevulde tomaat en paprika).
Het geplande strandbezoek bij Kérveli komt te vervallen. Boodschappen doen we onderweg bij Lidl. Het sixpack water, blijkt water met bubbeltjes te zijn, zodat we in Kokkári opnieuw water moeten kopen.
Voor de tweede keer deze vakantie eten we bij Meravilia en worden hartelijk begroet.

De zoon van de eigenaar heeft zijn voet gekneusd toen hij een van de beelden, die voor het maken van een foto van het terras waren verplaatst, op zijn voet gekregen en is heel druk op het terras aanwezig. Hij woont met zijn vader en moeder boven het restaurant. Het restaurant is een goede bron van inkomsten, maar pa is wel gedwongen om ’s winters – meestal in de reclame – er bij te werken, want anders kunnen zij ook in een steeds duurder Griekenland niet rondkomen.
De Griekse salade smaakt overigens prima, evenals de Kleftiko voor Tineke en de Beftiki ala chef voor mij. Tineke krijgt als toetje enkele fijn gesneden stukjes appel in een zoete saus, terwijl ik glaasje grappa wegdrink.