Hera

Vijdag 16 mei 2008
Het ontbijten op het balkon is door de wind nog steeds een frisse bedoeling, maar het weer klaart toch echt zienderogen op. Na het ontbijt maken we onze spullen klaar voor de dagtrip. Voor alle zekerheid gaan de zwemspullen nu wel mee.
De eerste stop staat gepland in Pythagório. Voor dit toeristische bolwerk slaan we al linksaf vanwege de vermelding dat er oude stadswallen te zien moeten zijn.

Links van de weg zie ik wel enkele muurtjes en omdat verdere vermeldingen ontbreken moeten neem ik aan dat die wanden onderdeel hebben uitgemaakt van de oude stad, die tegen de heuvels aangeplakt heeft gelegen. Voor we op een onbegaanbaar pad uitkomen met onze vierwieler keren we. Voor ons wijst een kronkelende slang ons de juiste slingerende weg. Tineke stopt om het beestje niet dood te rijden, maar durft het raam niet open te draaien om het goed op de foto te zetten. Ik wil uitstappen en om de auto heen lopen. Dat wordt me niet in dank afgenomen. ‘Want die beesten zijn snel’, zegt Tineke bezorgd. Ze geeft een dot gas en weg is … de auto. De slang heb ik niet meer gezien.
De weg omhoog naar onder andere het klooster Panaghia tis Spilianis is in Pythagório afgesloten door een vrachtwagen, die vers asfalt stort in een aantal gaten in de weg. We rijden daardoor door naar de andere kant van dit dorp en parkeren ‘Moppie’ op de eerste parkeerplaats. Een bord geeft aan dat hier betaald moet worden. Er staat een huisje, maar dat is niet bemand. En gezien de entourage, is dat al langere tijd het geval. Vrij parkeren dus.
We wandelen terug door het dorp langs het Gymnasium van Pythagóriou naar het ‘Amfistomon Orygma’, de tunnel van Evranilos, een van de bezienswaardigheden van het eiland. De architect Evranilos, zoon van Naustrofos uit Megara, werd zo’n 2500 jaar geleden door Polykratis uitgenodigd om een tunnel te bouwen door de berg Ampelos waardoor de watervoorziening van de oude stad vanuit de noordkant ook tijdens belegeringen was verzekerd.De tunnel heeft een lengte van 1046 meter en heeft een hoogteverval van vijf meter, en het diepste punt is zo’n 180 meter van de top. Er werd van twee kanten tegelijk gewerkt. In het midden van de tunnel was een kleine aanpassing nodig om verbinding daadwerkelijk tot stand te brengen. Het water werd door die tunnel via aardwerk buizen en met enkele verticale schachten binnen de stadsmuren gebracht. Maar daarnaast kon de tunnel ook als geheime doorgang worden gebruikt bij een belegering van onder andere Perzen en Arabieren de kastro.Aanvankelijk was de waterleiding aangesloten op de bron van Ayiades, daarop is nu het kerkje van Ayiades gebouwd. Dit aquaduct is ongeveer duizend jaar in gebruik geweest en vervangen door een nieuw bouwwerk waarmee water uit de bron van Myli werd gehaald. Een deel van de tunnel is voor publiek toegankelijk, smal donker en de diepe gleuf aan de zijkant is terecht met een sterk hekwerk beschermd, zodat er geen ongelukken kunnen gebeuren.Tineke heeft er geen behoefte aan om in die nauwe gang - waar je elkaar niet overal kunt passeren, rond te struinen en gaat buiten zitten lezen.Ik wandel vervolgens nog een stukje rond de berg en zie de Romeinse Thermiliggen en in het dal van Chora het vliegveld, tegen de heuvel liggen de restanten van de muren van de oude kastro.
In deze omgeving staat zoals gezegd ook een klooster en een theater, dat grotendeels is afgedekt met plastic. Het hek om het theater heeft het begeven en als je Henk heet levert dat een uitnodiging op om er toch even rond te kijken.Het wordt tijd om Pythagório achter ons te laten en door te rijden naar Iraio en de oude tempel van Hera, die net buiten dit dorp ligt. Hera is de godin van de vruchtbaarheid. Ik zie de mensen al denken. Nee, dat is niet de reden van ons bezoek. We zijn te oud, er komen echt geen kinderen meer. Tineke en ik hopen natuurlijk wel op een grote schaar kleinkinderen, om ze zo nu en dan vreselijk te kunnen verwennen. En zo nu en dan voor oppas opa en oma te spelen. Maar goed onze meiden waren er niet bij en konden geen zaadje meepikken.
Het Heraion is gebouwd op de plaats waar volgens de overlevering de godin Hera is geboren uit de wortels van een teenwilg. Op deze plek heeft tevens de bruiloft plaatsgevonden tussen Hera en Zeus. Via opgravingen onder de archaïsche gebouwen heeft men ontdekt dat hier vroeger ook mensen hebben gewoond.
Er heeft een houten beeld van de godin gestaan, een eenvoudig altaar en een teenwilg. Eigenlijk hebben hier meerdere tempels voor Hera gestaan.Een grote zuil van ongeveer tien meter hoog is het meest imposante stuk.Maar ook het overblijfsel van de beeldengroep van Geneleos, de belangrijkste beeldhouwer uit de zesde eeuw voor Christus, is indrukwekkend. Verder zijn er vooral omtrekken waarneembaar. Ik noem de christelijke basilieken het altaar van Ricus. Het waarom van meerdere tempels voor Hera is nooit aangetoond, ook staan er tempels voor andere goden. Ik bekijk een deel van dit complex door de zoeker van mijn camera, terwijl Tineke zich meer op de geschiedenis richt en aandachtig de bordjes leest, die voor de toeristen staan opgesteld.
We laten dit stukje cultuur achter ons en rijden door naar het plaatsje zelf. Langs de kust wemelt het van taveernes en andere horeca-aangelegenheden, allemaal gericht op de toerist die hier vooral in het hoogseizoen neerstrijkt. Ook het grote open plein is er voor de bezoekers en duidelijk niet voor de enkele bewoners. Gezien de grote hoeveelheid appartementen in dit dorp, vermoed ik dat dit in de winter een van de vele Griekse spookdorpen is.
Nadat we een sandwich hebben weggehapt en onze dorst hebben gelest met vers geperst fruit wandelen we terug naar de parkeerplaats waar we de auto hebben achtergelaten. Aan de rand van het parkeerterrein wijst een bordje de route voor rolstoelgebruikers, maar laat daar nu net nog een hoop zand en puin liggen.Ach ja, we zijn in Griekenland. En zoiets komt voor. Ook het bord met de aanduiding dat men water kan halen bezorgt mij een frons als iemand met een arm vol flessen naar de zee zie lopen en daar de flessen vult.
Tineke vraagt wat onze volgende hoop oude stenen gaat worden. Voor vandaag heb ik genoeg. Ja echt, je moet zoiets ook niet gaan overdrijven. En de strandkleding is niet voor niets meegegaan. Ik kies voor Psili Ámmos aan de gelijknamige Órmos, de ‘baai van het fijne zand’. Vanaf Pythagório rijden we eerst door de vlakte van Mésokampos en langs Mykáli Beach, dat nauwelijks leeft en vooral wordt gedomineerd door een paar grote appartementencomplexen. We glijden om het meertje van Alikés, dat een beschermede status heeft en geldt als een gebied waar trekvogels zich ophouden. Een enkele flamingo is hier neergestreken. Vogelaars, zoals bijvoorbeeld bij de baai van Kallóni op Lesvos, ontbreken hier volledig.
We betalen drie euro voor het parkeren en vervolgens heb ik op het strand voor zes euro plezier. Aan de kop van het strand zijn enkele taveernes gevestigd. Daar staan de strandstoelen in rijen opgesteld.Aan het eind is het een stuk rustiger en wordt gewerkt aan enkele appartementen in wording. Wij lopen door tot bijna het eind van het strand en vinden een redelijk rustig plekje. De Grieken van Samos en Turken van Klein Azië kunnen elkaar hier bijna een hand geven. De twee landen worden gescheiden door Stenón Samoú. In de baai van Psili Ámmos ligt het kleine eilandje Nisi Vareloúdi. Een kapelletje is zichtbaar op de heuvelrug.Bijna aan de overkant van het water, dat hier ongeveer 1,5 kilometer breed is ligt Bayrak Adisi. Die afstand is te zwemmen. Ik ga het water in, dat in eerste instantie koud aanvoelt, maar mijn lichaam went al snel aan de temperatuur. Tineke houdt mij angstvallig in de gaten. Een reddingsactie hoeft zij niet op touw te zetten, omdat ik me op tijd realiseer dat mijn drijfvermogen wel hoog is, maar mijn zwemcapaciteiten navenant laag.Uiteraard eten we ’s avonds weer in het centrum van Kokkári. Omdat bij restaurant Kreta alle tafeltjes bezet zijn, belanden we bij het naast gelegen Kokkári, een veredelde grillbar, dat over veel meer plaatsen op straat beschikt dan de buurman.De Griekse salade met marouli smaakt prima en Tineke vindt de lambchops eveneens goed verteerbaar. Mijn kebab met een yoghurt/tomatensaus is ook al van uitstekende kwaliteit. Dit straatterrasje is zeker een aanrader.