Ambassade

Deel 12 - 4 april 2010
Het vaste ontbijtplekje is ingenomen door Duitsers, flauw hoor. Geen brötchen bij het ontbijt, wel paaseitjes; gevuld. En dagelijks wat vitamientjes. Er is vandaag ook een andere koffiezetter. Iets minder flauw. Ach, en voor de rest gaat het zo zijn gangetje op de vroege ochtend.

Ik maak vandaag de trip naar het voormalige Oost-Berlijn, in delen van het oosten ben ik (soms zelfs onbewust) al wel geweest, maar ditmaal is de gang naar de wijk Friedrichshain. Die reis kun je op verschillende manieren bereiken via de metro. Blijven zitten tot het eindpunt, bijvoorbeeld. Wij willen echter een wandeling uit het al tweemaal genoemde boekje maken en die start vlakbij metrostation Schillingstrasse. Dat betekent dus overstappen. Bij Wittenbergplatz op de U2 en bij Alexanderplatz op de U5.

Onderweg stelt ik voor om er bij de Klosterstrasse uit te gaan, dat is een halte voor de Alexanderplatz. Aan de Spree is namelijk het Nederlandse consulaat gevestigd, beveiligd uiteraard. Het is een gebouw ontworpen door Rem Koolhaas, geboren in 1944 in het gebombardeerde Rotterdam. Het gebouw is in 2002 opgeleverd en heeft aan de buitenkant veel glaswerk. Aan de kant van de Stralauerstrasse hangt een prachtig dundoek, waaruit blijkt dat Nederland - van jong tot oud - een multicultureel volk is geworden. Met hoofddoekjes en al.

We wandelen rustig de Kloosterstaat uit, waar een oud Rathaus staat en iets verderop bevindt zich de ruïne van de kloosterkerk, waarin enkele beelden staan opgesteld. De oorspronkelijke kerk gaat terug tot 1250, volgens een plakaat aan de muur. Die kerk heette de Feldsteinkirche.

In de noordelijke muur van de Franziskaner Kloster Kirche is nog een stuk van die oude kerk terug te vinden. Hier is jarenlang aan gebouwd en verbouwd, tot de eerste Berlijnse Dom en het klooster. Daarin was in 1571 de eerste Berlijnse drukkerij gevestigd en drie jaar later ook het gymnasium Zum grauen Kloster. Karl Friedrich Schinkel, Friedrich Ludwig Jahn en Otto von Bismarck, zijn enkele namen van mensen die dit gymnasium hebben bezocht. Op 3 april 1945 werd de kerk geraakt tijdens een bombardement. De ruïne is nu een gerestaureerd bouwval dat wordt gebruikt voor tentoonstellingen en concerten.

Bij de Alexanderplatz duik ik weer de metro in en start even later bij de Schillingerstrasse aan de wandeling door Friederichtshain. Die wandeling start op de KMA. Daar bedoel ik niet de militaire opleiding mee, maar de Karl Marx Allee. We zijn wel in het voormalige Oost-Duitsland hoor. Aanvankelijk heet deze laan de Grosse Frankfurter Strasse. In 1949 veranderen de Oost-Duitsers het in Stalinallee en in 1961 krijgt het zijn huidige naam.

Dit is duidelijk een straat waarmee de Deutsche Demokraten wilden laten zien hoe goed het daar wel was; een paleis voor arbeiders. Het is soms net alsof je in een spiegel kijkt. Zeker het eerste gedeelte. De gebouwen zien er rechts en links van de 2,5 kilometer lange weg hetzelfde uit. Ver over de helft ontstaan er wat veranderingen. Wie even de Allee verlaat komt terecht in een wijk met woonkazernes, die allemaal op elkaar lijken. Iedereen is immers gelijk.

Die gelijkheid is er echter slechts in naam. Anders kun je de opstand niet verklaren. Een opstand in 1953, die begint met een staking van Oost-Berlijnse bouwvakkers. De Stalinallee is het middelpunt van de protesten, die zich over het gehele land uitstrekken en door de Russen (met T-34 tanks) en de Volkspolizei op bloedige wijze wordt neergeslagen. Het officiële aantal doden is 55, maar niet geautoriseerde bronnen spreken (nog steeds) van ongeveer 500 mensen die zijn omgekomen. Na die opstand verlaten veel Oost-Duitsers de heilstaat. West-Berlijn vangt alleen al 300.000 vluchtelingen op.

Na de Frankfurter Tor verandert het beeld compleet van de Frankfurter Strasse, zoals dit deel van de ellenlange laan sinds 1961 heet. Hier merk je dat er veel minder is gedaan aan het onderhouden van gebouwen. Hier neemt de symmetrie een loopje met de mens. Wordt het ook een stuk drukker en razen de auto's achter elkaar aan. Van verkeerslicht naar rood stoplicht.